|
Gümrük
ve Ticaret Bakanlığı ve Başbakanlık (Hazine Müsteşarlığı)’tan:
ÇEKLERDE
KAREKOD UYGULAMASINA İLİŞKİN TEBLİĞ
Amaç ve
kapsam
MADDE 1
– (1) Bu Tebliğin amacı, çekte yer alacak MERSİS
numarası ile karekodun tanım ve içerikleri ile Karekod Okutma ve Bilgi
Paylaşımı Sisteminin kurulmasına ve bu Sistemde tutulan bilgilerin üçüncü
kişilerin erişimine sunulmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
(2) Bu Tebliğ,
19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca kurulan
bankalarca veya yurt dışında kurulu bankaların 5411 sayılı Kanun uyarınca
Türkiye’de faaliyet gösteren şubelerince bastırılan çekleri kapsamaktadır.
Dayanak
MADDE 2
– (1) Bu Tebliğ, 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı
Türk Ticaret Kanununun 780 inci maddesinin dördüncü fıkrasına dayanılarak
hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3
– (1) Bu Tebliğde geçen;
a) Bakanlık:
Gümrük ve Ticaret Bakanlığını,
b) Karekod:
6102 sayılı Kanunun 780 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca çekin
unsurlarından olan ve çek üzerine kare veya dikdörtgen olarak basılabilen,
ISO/IEC 16022 International Symbology Specification-Data Matrix ECC 200
Versiyonunu esas alan, 6102 sayılı Kanunun 780 inci maddesinin ikinci
fıkrasında ve bu Tebliğde sayılan diğer bilgilere erişilmesine ve bunların
raporlanmasına olanak sağlayan iki boyutlu barkodu,
c) Karekodlu
Çek Raporu: Karekodun okutulması suretiyle Türk Ticaret Kanununun 780 inci
maddesinin ikinci fıkrasında ve bu Tebliğde yer verilen bilgileri içeren ve
Karekod Okutma ve Bilgi Paylaşım Sistemi üzerinden sunulan raporu,
ç) Karekod
Okutma ve Bilgi Paylaşım Sistemi: 6102 sayılı Kanunun 780 inci maddesinin
ikinci fıkrasında ve bu Tebliğde yer verilen diğer bilgilere erişilmesini
sağlayan sistemi,
d) Kaynak
kuruluş: Bankalar haricinde, Sistem İşleticisinin bilgi temin ettiği özel
hukuk tüzel kişileri ile kamu kurum ve kuruluşlarını, kamu kurumu
niteliğindeki meslek kuruluşları ve bunların üst kuruluşlarını,
e) MERSİS:
Ticaret sicili işlemlerinin elektronik ortamda yürütüldüğü, ticaret sicili
kayıtları ile tescil ve ilan edilmesi gereken içeriklerin düzenli olarak
depolandığı ve elektronik ortamda sunulduğu, Bakanlık ile Türkiye Odalar ve
Borsalar Birliği nezdinde oluşturulan ve işletilen merkezi ortak veri
tabanını da içeren bilgi sistemini,
f) MERSİS
numarası: MERSİS tarafından verilen ve özel algoritma ile üretilen tekil
numarayı,
g)
Müsteşarlık: Hazine Müsteşarlığını,
ğ) Seri
numarası: Bankalar tarafından verilen ve 5941 sayılı Çek Kanununun 2 nci maddesinin
altıncı fıkrası kapsamında hazırlanan tebliğde belirtilen seri numarasını,
h) Sistem
İşleticisi: Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezini ve/veya Yetkili Bilgi
Alışveriş Kuruluşunu,
ı) Yetkili
Bilgi Alışveriş Kuruluşu: 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 73 üncü
maddesinin dördüncü fıkrası uyarınca kurulmuş olan ve Türkiye Bankalar
Birliği Risk Merkezinin, 5411 sayılı Kanunun Ek 1 inci maddesinin onbirinci
fıkrası kapsamında bilgi alışverişini gerçekleştirdiği şirketi,
ifade eder.
Karekodlu
çek raporunda yer alan bilgiler
MADDE 4
– (1) Karekodlu çek raporuyla;
a) Muhatap
bankanın ticaret unvanı,
b) Seri
numarası,
c) Çek hesabı
sahibinin adı, soyadı veya ticaret unvanı,
ç) Çek hesabı
sahibinin tacir olması hâlinde, ticaret siciline tescil edilen yetkililerinin
adı, soyadı veya ticaret unvanı,
d) Çek hesabı
sahibinin, çek hesabı bulunan toplam banka sayısı,
e) Çek hesabı
sahibine ait bankalara ibraz edilmemiş çeklere ilişkin olarak lehdar
tarafından karekod okutma ve bilgi paylaşım sistemine kaydedilen çeklerin
adet ve tutarı,
f)
Düzenlenerek bankalara teslim edilen çeklerin adet ve tutarı,
g) Son beş yıl
içerisinde ibrazında ödenen çeklerin adet ve tutarı,
ğ) İbraz
edilen ilk çekin ibraz tarihi,
h) İbraz
edilen son çekin ibraz tarihi,
ı) İbrazında ödenen
son çekin ibraz tarihi,
i) Son beş
yılda “karşılıksızdır” işlemi gören ve halen ödenmemiş çeklerin adedi ve
tutarları,
j) Son beş
yılda “karşılıksızdır” işlemi gören ve sonradan ödenen çeklerin adedi ve
tutarı,
k) Son beş
yılda “karşılıksızdır” işlemi gören son çekin ibraz tarihi,
l) Çek hesabı
sahibi hakkında çek hesabı açma yasağı bulunup bulunmadığı, varsa yasaklama
kararının tarihi,
m) Her bir çek
yaprağı ile ilgili olarak tedbir kaydı olup olmadığı,
n) Çek hesabı
sahibi tacirse, iflasına karar verilip verilmediği, iflasına karar
verilmişse kararın tarihi,
çek hesabı
sahibi ya da cirantanın rızası aranmaksızın üçüncü kişilerin erişimine
sunulur.
(2) Karekodlu
çek raporunda, Sistem İşleticisi tarafından birinci fıkrada yer verilen
bilgiler kullanılarak farklı hesaplamalar yapılması suretiyle türetilen
bilgilere, ilgili kanunlarda aleni oldukları hükme bağlanan ve paylaşılması
rıza gerektirmeyen bilgilere ve çek hesabı sahibi ya da ciranta tarafından
üçüncü kişilerin erişimine açılmasına yazılı olarak onay verilen diğer
bilgilere yer verilebilir.
(3) Birinci
fıkrada yer alan bilgiler Sistem İşleticisi tarafından bankalardan, kaynak
kuruluşlardan ve çek lehtarlarından ilgili mevzuat çerçevesinde temin
edilecek olup, bu bilgilerden Sistem İşleticisine iletilmeyenlere karekodlu
çek raporunda yer verilmez.
Karekod
okutma ve bilgi paylaşım sistemi
MADDE 5
– (1) Karekod Okutma ve Bilgi Paylaşım Sistemi,
5411 sayılı Kanunun Ek 1 inci madde hükmü uyarınca kurulan Türkiye Bankalar
Birliği Risk Merkezi tarafından oluşturulur. Risk Merkezi sistemdeki
verileri, 5411 sayılı Kanunun Ek 1 inci maddesinin on birinci fıkrası
uyarınca bilgi alışverişini gerçekleştirdiği şirket ile paylaşmaya
yetkilidir. Bu yetki kullanıldığı takdirde sistem bilgilerin paylaşıldığı şirket
nezdinde kurulabilir.
(2) Karekodlu
çek raporuna Karekod Okutma ve Bilgi Paylaşım Sistemi üzerinden erişilir.
Çek
hesabı sahiplerinin karekod okutma ve bilgi paylaşımı sistemine
kaydedilmesi
MADDE 6
– (1) Bankalar çek hesabı açtıkları gerçek ve tüzel
kişiler ile çek hesabı sahibi tüzel kişi ise hesap açılış tarihi itibarıyla
tüzel kişi tarafından bildirilen ve tüzel kişi adına tüm işlemleri yapmaya
yetkili kılınmış gerçek kişileri Sisteme kaydeder.
Çeklerin
karekod okutma ve bilgi paylaşımı sistemine kaydedilmesi
MADDE 7
– (1) Lehine karekodlu çek düzenlenen gerçek ya da
tüzel kişi, teslim aldığı çeki en geç ibraz tarihine kadar Karekod Okutma
ve Bilgi Paylaşım Sistemine kaydeder.
Bilgilerin
temin edilmesi ve paylaşılması
MADDE 8
– (1) Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi, 5411
sayılı Kanunun Ek 1 inci maddesi gereğince topladığı bilgileri Yetkili
Bilgi Alışveriş Kuruluşuyla paylaşır.
(2) Sistem
İşleticisinin sorumluluğu, kendisine iletilen bilgilerin sistem vasıtasıyla
okutturulması veya raporlanmasıyla sınırlı olup, bilgilerin doğruluğu veya
güncelliği banka ya da kaynak kuruluşun sorumluluğundadır. Bilgilerin
doğruluğu veya güncelliğine ilişkin talep ve itirazlar ile güncellenmesi,
düzeltilmesi, silinmesi veya değiştirilmesi talepleri çek hesabı sahibi
tarafından doğrudan bilginin kaynağı olan bankaya veya kaynak kuruluşa
yapılır. Sistem İşleticisi bilgilerin doğruluğu ve güncelliğine ilişkin
talep ve itirazların bilgiyi sağlayan kuruluşlara iletilmesine aracılık
edecek bir sistem kurabilir.
Teknik
altyapıya ve güvenliğe ilişkin hususlar
MADDE 9
– (1) Karekod Okutma ve Bilgi Paylaşım Sisteminin
güvenli şekilde işletilebilmesi için uyulması gereken asgari unsurlar Risk
Merkezi tarafından belirlenir ve çek hesabı açılışı yapan bankalara
duyurulur. Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi veya Yetkili Bilgi
Alışveriş Kuruluşu asgari unsurlara uyulması ve sistemin güvenliği
hususunda gerekli önlemleri alır.
(2) Bu
maddenin uygulanmasında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca
yayımlanan ilgili mevzuat dikkate alınır.
(3) Bankalar
tarafından basılacak çek yapraklarında yer alan karekodun sisteme erişim
sağlayacak şekilde uyumlaştırılmasından Sistem İşleticisi ve bankalar
sorumludur.
(4) Sistem
İşleticisi, sisteme erişim için kullanılacak olan bilişim teknolojilerini
(akıllı telefon uygulamaları, internet sitesi vb.) yaygın olarak kullanılan
farklı platformlarla uyumlu şekilde geliştirir, günceller ve ücretsiz
olarak kullanıcılara sunar.
Alınacak
ücretler
MADDE 10
– (1) Bu Tebliğ uyarınca yerine getirilecek
hizmetlerden alınacak ücretler, sistem işleticisinin teklifi üzerine Hazine
Müsteşarlığının görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.
Diğer
hükümler
MADDE 11
– (1) Bankalar, 31/12/2016 tarihinden sonra karekod
içermeyen çek yaprağı basamaz ve veremez.
(2) Yabancı
banka tarafından bastırılmış çeklerde “seri numarası” ve “karekod”
bulunmaması senet olarak çekin geçerliliğini etkilemez.
(3) Sistem
İşleticisi, Raporda yer alan bilgiler çerçevesinde, kapsamı Bakanlık ve
Müsteşarlıkça daha sonradan belirlenecek, bir önceki ayın toplulaştırılmış
verilerini içeren bir raporu her ayın yedinci iş gününden önce Bakanlığa ve
Müsteşarlığa iletir.
Yürürlük
MADDE 12
– (1) Bu Tebliğin 4, 6 ve 8 inci maddeleri 1/1/2017
tarihinde, 7 nci maddesi 31/12/2017 tarihinde, diğer hükümleri yayımı
tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 13
– (1) Bu Tebliğ hükümlerini Gümrük ve Ticaret
Bakanı ile Müsteşarlığın bağlı bulunduğu Bakan birlikte yürütür.
|