ÇOK ÖNEMLİ
SİRKÜLER
NO: 98/ 109 VERGİ-VUK, GVK, KVK
YMM - 1244 - 130
Konu: 1999 yılı Geçici
Bütçe Kanunu ile vergi kanunlarında yapılan değişiklikler hakkında
30 Aralık 1998 tarih ve 23569 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4387 sayılı “1999 Mali Yılı Genel ve Katma Bütçeleri Kanunlaşıncaya Kadar Devlet Harcamalarının Yapılmasına ve Devlet Gelirlerinin Tahsiline Yetki Verilmesine Dair Kanun”la Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisi Kanunlarında yapılan düzenlemelere aşağıda yerverilmiştir.
1. Gelir Vergisi Kanununda yapılan düzenlemeler
4387 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin 1.1.1999 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek b) bendi aşağıdaki gibidir:
“b) 1999 mali yılında 193 sayılı Gelir
Vergisi Kanununun;
1. 81 nci maddesinin 5 numaralı bendinde yer alan bir yıl süresi üç ay,
% 51 oranı % 25,
2. Mükerrer 75 inci maddesinde yer alan vergi alacağı oranı, menkul
kıymet yatırım fonları katılma belgeleri kar payları için 1/5,
Olarak uygulanır.”
a) Hisse senetleri ile
menkul kıymet yatırım fonu katılma belgeleri değer artış kazançlarındaki gelir
vergisi istisnası
29 Temmuz 1998 tarihinde yayımlanan 4369 sayılı Kanunla Gelir Vergisi Kanunu’nun “Vergilendirilmeyecek diğer kazanç ve iratlar” başlıklı 81 nci maddesinin 5 numaralı bendine eklenen hüküm, 4387 sayılı Kanunla aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiş olmaktadır.
“İktisap şekli ne olursa olsun, hisse
senetleri ve portföyünün en az % 25’i Türkiye’de
kurulmuş bulunan şirketlerin hisse senetlerinden oluşan menkul kıymetler
yatırım fonlarının katılma belgelerinin, iktisap tarihinden başlayarak üç aydan fazla süre ile elde
tutulduktan sonra elden çıkarılması,”
Bu durumda;
1-Hisse senetleri,
2-Portföyünün en az % 25’i Türkiye’de kurulmuş bulunan şirketlerin hisse senetlerinden oluşan menkul kıymetler yatırım fonlarının katılma belgeleri
satışından doğan değer artış kazancı üzerinden, eğer bu kıymetler edinilme tarihinden başlayarak 3 (üç) aydan fazla bir süre ile elde tutulmuşsa vergi ödenmeyecektir.
Ancak 1999 yılı Geçici Bütçe Kanunu ile yapılan bu düzenleme, 1.1.1999 ila 31.12.1999 tarihleri arasında elde edilecek değer artış kazançları ile ilgilidir. Geçici Bütçede yapılan bu düzenlemenin 2000 yılı için de geçerli olabilmesi için bu tür bir düzenlemenin 2000 yılı Bütçe Kanununda da yapılması gerekir.
b) Menkul kıymet yatırım
fonları katılma belgeleri kar paylarından 1/5 oranında vergi alacağı
hesaplanacaktır.
Bilindiği üzere 4369 sayılı Kanunla, Gelir Vergisi Kanunu’nun “Vergi alacağı” başlıklı mükerrer 75 nci maddesinin, “Yatırım fonlarının katılma belgeleri ile yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen kar payları için vergi alacağı hesaplanmaz.” şeklindeki son fıkrası 1.1.1999 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmış ve böylece “yatırım fonlarının katılma belgeleri” ile “yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen kar payları” içinde vergi alacağı hesaplanacağı belirtilmişti.
Diğer yandan aynı Kanunla vergi alacağının hesaplanmasında kullanılan 1/3 oranı da 1.1.2000 tarihinden sonra elde edilen kar paylarına uygulanmak üzere 1/5 şeklinde değiştirilmişti.
4387 sayılı Kanunla bu kez, sözkonusu mükerrer 75 inci maddede yer alan vergi alacağı oranının, menkul kıymet yatırım fonları katılma belgeleri kar payları için 1/5 olarak dikkate alınacağı düzenlemesi yapılmıştır.
Bu durumda 1.1.1999 ila 31.12.1999 tarihleri arasında menkul kıymet yatırım fonlarının katılma belgelerinden elde edilen kar payları için 1/5 oranında vergi alacağı hesaplanacaktır.
Ancak sözkonusu düzenleme sadece menkul kıymet yatırım fonları katılma belgelerinden elde edilen kar payları için geçerlidir.
Bu düzenlemenin “menkul kıymet yatırım ortaklıklarının hisse senetlerinden elde edilen kar payları”na bir etkisi bulunmamaktadır. Dolayısıyla, 1999 yılında elde edilecek bu kar payları için 1/3, 1.1.2000 yılından sonra elde edilecek kar payları için de 1/5 oranında vergi alacağı hesaplanacağı hüküm altına alınmıştır.
Ancak 1999 yılı Geçici Bütçe Kanunu ile yapılan bu düzenleme, 1.1.1999 ila 31.12.1999 tarihleri arasında menkul kıymet yatırım fonları katılma belgeleri kar payları ile ilgilidir. Geçici Bütçede yapılan bu düzenlemenin 2000 yılı için de geçerli olabilmesi için bu tür bir düzenlemenin 2000 yılı Bütçe Kanununda da yapılması gerekir.
2. Kurumlar Vergisi
Kanununda yapılan düzenleme ile Kanunun geçici 23/a maddesinde yeralan istisnanın
süresi 1 yıl uzatılmıştır.
4387 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin 1.1.1999 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek d) bendi aşağıdaki gibidir:
“d) 3.6.1949 tarihli ve 5422 sayılı Kurumlar
Vergisi Kanununa 25.5.1995 tarihli ve 4108 sayılı Kanunla eklenen geçici 23
üncü maddenin (a) fıkrasındaki süre, fıkranın üçüncü paragrafı hariç, diğer
hükümler için 31.12.1999 tarihine kadar uzatılmıştır.”
Bilindiği üzere Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 23 üncü maddesinin a) bendinde iştirak hisseleri ile gayrimenkullerin satış kazancının kurum sermayesine ilavesi ve üretim tesislerinin ve bu tesislere ilişkin gayrimenkullerin tamamının veya bir kısmının, teşvik belgeli yatırım yapmak üzere kurulacak olan bir sermaye şirketine veya yeni kurulacak yabancı ortaklı bir anonim şirkete ayni sermaye olarak konulması halinde uygulanacak kurumlar vergisi istisnası, b) bendinde de emisyon primi istisnası düzenlenmiş bulunmakta idi.
Kanuna göre bu istisna 1.1.1994 ila 31.12.1998 tarihleri arasında geçerli idi. Ancak 4387 sayılı Kanunla bu süre 31.12.1999 tarihine kadar uzatılmış ve bu istisnann 1999 yılında da uygulanması kararlaştırılmıştır.
Fakat bu süre uzatımı geçici 23 üncü maddenin a) fıkrasının üçüncü paragrafı için geçerli değildir. Dolayısıyla üçüncü paragraf, 31.12.1998 tarihi itibariyle yürürlükten kalkmıştır.
Bu durumda iştirak hisseleri ile gayrimenkullerin satışından doğan
kazancın sermayeye ilavesi kar dağıtımı sayılacak ve dağıtılan bu kar payları
üzerinden vergi ödenmesi gündeme gelecektir. Ayrıca üretim tesislerinin ve bu
tesislere ilişkin gayrimenkullerin tamamının veya bir kısmının, teşvik belgeli
yatırım yapmak üzere kurulacak olan bir sermaye şirketine veya yeni kurulacak
yabancı ortaklı bir anonim şirkete ayni sermaye olarak konulmasından doğan
kazanç üzerinden de Gelir Vergisi Kanunu’nun 94/6-b) bendi gereği stopaj yapılacaktır.
Diğer yandan vergiden istisna edilen bu kazançlar üzerinden de eskiden olduğu gibi
% 10 oranında değil Bakanlar Kurulu tarafından yeniden belirlenecek stopaj
oranları ile stopaj yapılması gerekecektir.
Yerverilen konularda ek bilgi istenildiğinde lütfen bizimle temasa geçiniz.
Saygılarımızla,
SIGMA
YEMINLI MALI MÜŞAVIRLIK A.Ş.