4 Aralık 2023

SİRKÜLER NO: 2023/101 -  TTK-VUK

Konu: 2024 yılında fiziki ortamda kullanılacak yasal defterlerin tasdiki hakkında.

6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu, “Yevmiye Defteri”, “Defter-i Kebir” ve “Envanter Defteri” yanında, şirketlerin işletmenin muhasebesi ile ilgili olmayan “Pay Defteri”, “Genel Kurul Toplantı ve Müzakere Defteri” ve “Yönetim Kurulu Karar Defteri”nin de tutulmasını zorunlu hale getirmişti (Bakınız 2012/92 sayılı sirkülerimiz).

6102 sayılı Kanuna göre fiziki ortamda tutulan yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri, yönetim kurulu karar defteri ve pay defterinin de kullanılmaya başlanmadan önce notere açılış onayının yaptırılması zorunludur. Ticaret şirketlerinin ticaret siciline tescili sırasında söz konusu defterlerin açılışının eskiden olduğu gibi ticaret sicili müdürlüklerine onaylatılması mümkündür.

Yevmiye defteri, defteri kebir, envanter defteri ve yönetim kurulu karar defterinin izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk ayından önceki ayın sonuna kadar notere yaptırılacaktır. Ancak pay defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defteri, yeterli yapraklarının bulunması durumunda izleyen faaliyet dönemlerinde açılış onayı yaptırılmaksızın kullanılabilecektir.

6102 sayılı Kanun, sadece yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayının yaptırılmasını zorunlu kılmış olup yevmiye defterinin kapanış onayının, izleyen faaliyet döneminin altıncı ayının sonuna kadar, yönetim kurulu karar defterinin kapanış onayının ise izleyen faaliyet döneminin birinci ayının sonuna kadar notere yaptırılması gerekmektedir. Dolayısıyla genel kurul toplantı ve müzakere defteri ile pay defteri yanında defteri kebir ve envanter defterinin kapanış tasdiki de yaptırılmayabilecektir.

Defter açılış ve kapanış onaylarını yaptırmayanlar, 6102 sayılı Kanunun 562 nci maddesi gereği idari para cezası ile cezalandırılacaktır:

Elektronik ortamda tutulacak ticari defterlerin açılışlarında noter onayı aranmayacaktır:

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre, gerçek ve tüzel kişiler, Vergi Usul Kanununun defter tutma, kayıt zamanı ve muhasebe usulünü seçme serbestisine ilişkin hükümlerine ve bu konularda Maliye Bakanlığı’nca yapılacak düzenlemelere uymak zorundadırlar.

Bilindiği üzere;

- Vergi Usul Kanunu’nun 220, 221 ve 222 nci maddeleri gereği yevmiye defteri, envanter defteri ve imalat (muhasebe işlemlerinin Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerinde yer alan 7/A seçeneğine göre izlenmesi halinde tutulmamaktadır.) defterinin,

- Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 257 nci maddesi ile 20 Seri No’lu Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği uyarınca damga vergisi defterinin,

kullanılmasına başlanılmadan önce tasdiki zorunludur.

Vergi Usul Kanununa göre öteden beri işe devam etmekte olanlar, defterin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda (hesap dönemi takvim yılı olanlarda Aralık ayı içinde); defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler ise, ilgili hesap döneminin ilk ayı içerisinde (hesap dönemi takvim yılı olanlarda Ocak ayı içinde) ara tasdik yaptırmak zorundadırlar.

Vergi Usul Kanunu, 30/3 maddesi ile tutulması mecburi olan defterlerin hepsi veya bir kısmının tutulmamış veya tasdik ettirilmemiş olması halini re’sen takdir nedeni saymakta ve vergi matrahının tamamen veya kısmen defter, kayıt ve belgelere veya kanunî ölçülere dayanılarak tespitinin mümkün olmadığı gerekçesi ile hem vergi matrahının takdir komisyonu veya vergi inceleme elemanı tarafından belirlenmesini istemekte hem de usulsüzlük cezası kesilmesini öngörmektedir.

406 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği gereği Noterler, onayladıkları defterleri, elektronik ortamda Gelir İdaresi Başkanlığı’na bildirmektedirler.

Türkiye Noterler Birliği’nin yayınlamış olduğu “SMMM Defter Bilgi Girişi Uygulaması Kullanım Kılavuzu”na göre onaylanacak defterlerin Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler tarafından, TNB Online sitesi aracılığı ile önceden elektronik ortamda veri girişinin yapılması ve uygulama tarafından verilen defter liste numarası ile Noterliklere gidilmesi durumunda, defter onaylama işlemleri hatasız, hızlı ve eksiksiz olarak tamamlanabilecektir.

Bu çerçevede;

- 2024 yılında yeni defter kullanacak olan mükelleflerin, yasal defterlerini 2 Ocak 2024 Salı gününe kadar,

- 2023 yılında kullandıkları defterleri 2024 yılında da kullanmaya devam etmek isteyen mükellefler ise kullanmaya devam edecekleri defterlerini 31 Ocak 2024 Çarşamba gününe kadar (ara tasdik),

notere tasdik ettirmek zorundadırlar.

Diğer yandan 486 No’lu Tebliğe göre; Defter-Beyan Sistemi vasıtasıyla elektronik ortamda tutulan işletme defteri ile serbest meslek kazanç defterinin açılış onayı, ilk defa veya yeniden işe başlama ile sınıf değiştirme hallerinde kullanmaya başlamadan önce, izleyen faaliyet dönemlerindeki açılış onayları ise defterlerin kullanılacağı faaliyet döneminin ilk gününde Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından elektronik olarak yapılacaktır. Bu defterlerin açılış onayı Vergi Usul Kanun’da öngörülen tasdik hükmündedir.

Defter-Beyan Sistemi kullanmakla yükümlü olan mükelleflerden defter tutmak zorunda olanların kâğıt ortamında tuttukları defterlerin hukuki geçerliliği bulunmamaktadır.

Yer verilen konularda ek bilgi istenildiğinde lütfen bizimle temasa geçiniz.

Saygılarımızla,

SİGMA

YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş.